Ποντιακοί χοροί

Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω Πάτριος Ποντία γη. (Λεωνίδας Ιασονίδης)

Να ξεραίνεται η γούλα μ’ αν ανασπάλλω την πατρίδα μ’, τον Πόντον. (Κώστας Π. Μαυρόπουλος)

1. Ανεφορίτσα:     ή Κιζέλα από το ομώνυμο τραγούδι που συνοδεύει το χορό. Χορευόταν στην περιοχή της Γαλίανας.

2. Από πάν’ καικά:  Χορός της περιοχής Άνω Ματσούκας. Ένα είδος Τικ. Παραλλαγή του χορευόταν στο Καπίκιοϊ και ονομαζόταν Καπικεαίτκον.

3. Αρματσούκ:        Χορός της περιοχής Καυκάσου.

4. Ατσιαπάτ:             Αργή μορφή Σέρρας. Χορευόταν στην περιοχή

                                         Πλατάνων.

5. Γέμουρα:          Χορευόταν στα παραθαλάσσια χωριά μεταξύ Γέμουρας και Τραπεζούντας. Ανήκει στην ομάδα χορών Τικ.

6. Γιαματάν:           Χορός που βασίζεται στο Ομάλ Καρς.

7. Γιεντίαρατζ:      ή Γεντίαρα ή Γιαράτς. Σημαίνει χορός των εφτά διαγωνιζομένων.

8. Γιουβαρλαντούμ:  Σημαίνει κατρακύλισα. Ματεντζίδικος χορός, κάτι ανάμεσα σε Κοτσαγκέλ και Τικ.

9. Διπάτ                    ή Ομάλ Τραπεζούντας ή ‘κοδεσπενιακόν. Αρχοντικός χορός κυρίως του Ανατολικού Πόντου. Χορεύεται σε δύο παραλλαγές.

10. Έταιρε:            Χορός της Άνω Ματσούκας. Μοιάζει με τον χορό Γέμουρα και χορεύεται με το ομώνυμο τραγούδι.

11. Θήμιγμαν:         ή Θήμισμαν. Τελετουργικός χορός του γάμου. Χορευόταν από εφτά μονοστέφανα ζευγάρια και ένα μονό (το τέκ’) κρατώντας λαμπάδες.

12. Καρσλίδικον:   ή Ομάλ Καρς. Χορεύεται με 6 βήματα

13. Κερασουντέϊκον: ή Ομάλ Κερασούντας, ή Έμπρ’ οπίσ’, ή Κοτσιχτόν Ομάλ, ή Ομάλ Τσαϊνικίας ή Λάχανα από το ομώνυμο τραγούδι που συνοδεύει το χορό. Χορευόταν σχεδόν σε όλο τον Πόντο. Παραλλαγή του το Διπλόν Ομάλ.

14. Κοτς:         Σημαίνει φτέρνα. Παμποντιακός χορός με κύριο χαρακτηριστικό το χτύπημα της φτέρνας στο έδαφος.

15. Κοτσαγκέλ:       Με τον χορό αυτό έκλεινε η γαμήλια διασκέδαση.

16. Κότσαρι:              Χορός της περιοχής Καρς.

17. Κούσερα:       Χορός της περιοχής Ματσούκας. Μια μορφή Τικ σε γρήγορο ρυθμό.

18. Λέτσι:       Παραλλαγή της Λετσίνας σε πιο αργό ρυθμό. Χορευόταν στην περιοχή  της  Αργυρούπολης.

19. Λετσίνα:      Χορός της περιοχής Καρς.

20. Μαντήλια:  Χορός περιοχής Κιουμούς-Ματέν και Καππαδοκίας.

21. Μηλίτσα:   Περιοχής Κερασούντας.

22. Μητερίτσα:  Προερχόμενος από την Ευρώπη χορευόταν στα σαλόνια  των πλουσίων συνοδευόμενος από τραγούδι στην νεοελληνική.

23. Μόντζονος:     Χορός περιοχής Καρς.

24. Μωμοέρια:   ή Μωμόεροι. Λαϊκό δρώμενο με πολλές παραλλαγές.

25. Ομάλι:  ή Κουνιχτόν. Χορός με δέκα βήματα της περιοχής Γαράσαρης.

26. Πατούλα:   ή Πιπιλομάταινα από το ομώνυμο τραγούδι που συνοδεύει το χορό. Παμποντιακός χορός.

27. Πιτσάκ-οϊν:  ή Μαχαίρια. Χορεύεται από δυο χορευτές που κραδαίνουν μαχαίρι. Συμπεριλαμβάνεται στους πολεμικούς χορούς.

28. Σαρίκουζ:     Σημαίνει ξανθό κορίτσι. Θεωρείται ο χορός του θερισμού.

29. Σέρρα:        ή Πυρρίχιος. Πολεμικός χορός. Χορευόταν στην περιοχή του ποταμού Σέρρα των Πλατάνων Τραπεζούντας και από εκεί πήρε την ονομασία

30. Τάμζαρα:     Χορός των περιοχών Τραπεζούντας, Γαράσαρης και Απές.

31. Τας:     Τον χορό αυτό τον έφεραν οι προερχόμενοι εκ Ρωσίας Πόντιοι. Παραλλαγή του ρωσικού χορού Καζάσκα.

32. Τερς:  Σημαίνει ανάποδα και χορεύεται προς τα αριστερά όπως η τρυγόνα.

33. Τικ μονό:  Χορευόταν στην περιοχής Ματσούκας. Αποτελείται από 6 βήματα.

34. Τικ Διπλόν:  ή Τικ ‘ς σο γόνατον. Χορευόταν σε όλο τον Πόντο. Αποτελείται από 10 βήματα.

35. Τικ Τρομαχτόν:   ή Λαγγευτόν. Χορευόταν κυρίως στην Τραπεζούντα, στα Κοτύωρα και στο Καρς.

36. Τίταρα:    ή Διπλόν Κότς ή Τριπάτ ή Τετέαγατς. Παραλλαγή του Κοτς.

37. Τονιαλίδικον:  ή Τικ Τόνιας ή Μοσκόφ. Μοσκόφ ονομάστηκε προς τιμή του αείμνηστου Δημήτρη Μοσχοβόπουλου από το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, επειδή τον χόρευε εκπληκτικά.

37. Τουρνάλα: Περιοχής Καρς.

38. Τρυγόνα: Χορεύεται προς τα αριστερά και οι κινήσεις συμβολίζουν το θέρισμα των χόρτων.

39. Τσαντζάρα:            Περιοχής Καρς.

40. Τσουρτούγουζους:   Ματεντζίδικος χορός της περιοχής Κιουμούς-Ματέν.

41. Φώνα:   Χορός της περιοχής Αργυρούπολης.

42. Χαλάϊ:   Περιοχής Άρδασσας, Αργυρούπολης και Ακ Νταγ Ματέν.

43. Χερενίτσα:   ή  Χερανίτσα ή Σερενίτσα ή Εικοσιένα. Χορός της περιοχής Χερίανας Αργυρούπολης.

–

Υπάρχουν και πολλές άλλες  παραλλαγές των χορών του Πόντου. Προσπάθησα να περιοριστώ στις βασικότερες.