Ποντιακές Ευχές – Κατάρες – Απειλές-Βρισιές

Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ, εάν επιλαθώμεθά σου ω Πάτριος Ποντία γη. (Λεωνίδας Ιασονίδης)

Να ξεραίνεται η γούλα μ’ αν ανασπάλλω την πατρίδα μ’, τον Πόντον. (Κώστας Π. Μαυρόπουλος)

 

ΕΥΧΕΣ

                                                                                                       

Ασέα (ας έν’ για)τον Παράδεισο σ’.

Ας είναι για τον παράδεισό σου.

                                                                                                      

Ασέα (ας έν’ για) την ψη σ’.

Ας είναι για την ψυχή σου.

                                                                                                     

Δέδ’ και κακόν να μη ευρήκ’ σε.

Κακή τύχη και κακό να μη σε βρει.

Δέδιν εκ του δόδιν, διόδιον = Κακή τύχη, κακό ριζικό. 

                                                                                                        

Είπα τον αρεσυίαν.   Αρεσυίαν=’Αρα ας έεις υίαν

Του είπα να έχεις υγεία.

Ευχή αποχαιρετισμού. 

                                                                                                      

Η Παναγία να δίγει σε την  ’λάφρυσή σου.

Η Παναγία να δώσει την ελάφρυνσή σου.                                                              

Ελάφρυνση = Ίαση από νόσο.

                                                                                                        

Λαφρόν η νύχτα  ’τ’.

Ελαφριά η νύχτα του.

Ευχή για πεθαμένο που μνημονεύεται. 

                                                                                                       

Ν’ αγιάζ’ και να μυραάζ’ η ψή σ’.

Ν’ αγιάσει και να μυραγιάσει η ψυχή σου. 

                                                                                                      

Ν’ αγιάζει και να μυραγιάζει του κυρού σ’ η ψή.

Ν’ αγιάσει και να μοσχαγιάσει του πατέρα σου η ψυχή. 

                                                                                                       

Να μη ’ματάσκεται.

Να μη ματιαστεί.

Ευχή κατά της βασκανίας.                                                           

                                                                                                     

Ν’ αναπάουνταν τη κυρού σ’ τα στούδα

Ν’ αναπαυθούν του πατέρα σου τα κόκαλα.

                                                                                                      

Να πάγω σα δρόμα σ’.

Να πάω στους δρόμους σου.

Δηλαδή να πεθάνω εγώ για σένα.

                                                                                                    

Ογουρλίν και γατεμλίν.

Γουρλίδικο και καλορίζικο.

Ευχή για νεόνυμφους.

                                                                                                        

Ο Θεόν δεξά να φέρ’ ατο.

Ο Θεός δεξιά να το φέρει.

Δηλαδή να βοηθήσει ο Θεός να τακτοποιηθεί.

                                                                                                  

Ο Θεός να παιδώνει και να κλαδώνει σε.

Ο Θεός να σου δίνει παιδιά και κλώνους.

Ευχή προς νεόνυμφους.                                                                  

                                                                                                      

Ο θεόν να πλεθύν’ ατα  ’ς σο σπίτι σ’.

Ο θεός να τα πληθύνει στο σπίτι σου.

Ο θεός να σου χαρίζει αφθονία.

                                                                                                     

Ο Θεόν να χαρί’ει σε το  μοναχό σ’.

Ο Θεός να σου χαρίσει το μοναχό (μονάκριβό) σου. 

                                                                                                       

Ο Χριστόν να πλεροφορεί σε.      

Ο Χριστός να σε πληροφορήσει.       

Ο Χριστός να ικανοποιήσει τους πόθους σου. 

                                                                                                      

’Σ σ’ άγρα  ’ς σα βουνά και  ’ς σα ξεριζωμένα δέντρα.     

Στα άγρια τα βουνά και στα ξεριζωμένα δέντρα.                      

 Απευχή.                                                    

                                                                                                        

Υίαν κι έριξιν.                                                                   

Υγεία και όρεξη.                                           

Ευχή επισκέπτη την ώρα του φαγητού.                              

                                                                                                      

Χαλάλ’ .                                                                                                                           

Χαλάλι σου ( χάρισμά σου, ας είναι, δεν πειράζει).   

Λέγεται και σε όποιον στραβοκαταπιεί και αρχίσει να βήχει. 

                                                                                                      

    

ΚΑΤΑΡΕΣ  

                                                                                                                     

Άκλερα και άρρηκα να γίν’ταν τα λώματα σ’.

Χωρίς κληρονόμο και άφθαρτα να γίνουν τα ρούχα σου.

Δηλαδή να πεθάνεις και να μην αξιωθείς να παλιώσεις τα ρούχα σου.              

                                                                                                                       

Άκλερα κι ακλερικά να γίν’ντανε.

Χωρίς απογόνους να γίνουν.

                                                                                                                       

Άλυτον ν’ απομέν’ το χέρ’ν ατ’.

Άλειωτο να μείνει το χέρι του.

Εννοείται στον τάφο να μείνει άλειωτο το χέρι του. 

                                                                                                                       

Ανεμοκαλίτζα να παίρ’ σε.

Ανεμοστρόβιλος να σε πάρει. 

                                                                                                                      

Ανάπαμαν να μη έ’εις.        

Ανάπαυση να μην έχεις (Εννοείται μετά θάνατο).     

                                                                                                                      

Απόθε πας, να μη κλώσκεσαι.

Απ’ όπου πας να μη γυρίσεις.

Δηλαδή να πας στον αγύριστο.                   

                                                                                                                      

Αστόχ’ να γίνεται το λώμα σ’.

Έρημο να γίνει το ρούχο σου.                 

Δηλαδή να πεθάνεις και να μην αξιωθείς να παλιώσεις τα ρούχα σου.                   

                                                                                                                             

Ας σο μολύβ’ να δαβαίντς.

Απ’ το μολύβι (σφαίρας) να περάσεις.

Δηλαδή να σκοτωθείς από σφαίρα.   

                                                                                                                                 

Αψιματένον βρεχήν να βρεχ’ απάν’ ατ’.                        

Καυτή βροχή να βρέξει επάνω του.             

                                                                                                                      

Άχαρος κι απάχαρος να είσαι.                        

Σημαίνει: Δυστυχής να είσαι στον υπέρτατο βαθμό.     

                                                                                                                       

Γαίματα να ξεράς.

Αίματα να ξεράσεις.

Να πάθεις αιμορραγία και να πεθάνεις.

                                                                                                                    

Γετίμ’ να ελέπω σε.

Ορφανό να σε δω

                                                                                                                  

Γιλτουρούμ να κατηβαίν’ απάν’ ισ’.

 Κεραυνός να κατεβεί επάνω σου.

Δηλαδή να σε χτυπήσει κεραυνός και να σε σκοτώσει

                                                                                                                  

Γουρζούλα να  τρως.

Γουρζούλια να φάς. Δηλαδή φαΐ δηλητηριασμένο που βλάπτει και καταστρέφει την υγεία.

                                                                                                                

Γουρζούλ’ να γίνεται το φαΐν το τρώγω.

Φαρμάκι να γίνει το φαΐ που τρώω.

                                                                                                              

Κιντέας και τριβόλα να φυτρών’νε  ’ς σ’ οτσάκι σ’.

Τσουκνίδες και  τριβόλια (αγκάθια) να φυτρώσουν στο τζάκι σου.

Να ερημωθεί το σπίτι σου από ενοίκους.

                                                                                                              

Να γαγγρούνταν τα χέρα σ’.

Να παραλύσουν τα χέρια σου.

                                                                                                             

Να μαραίνεται η καρδία σ’.

Να μαραθεί η καρδιά σου.

Δηλαδή να γίνεις δυστυχισμένος.

                                                                                                             

Να φτύ’ει σε η μάΐσσα.

Να σε φτύσει η μάγισσα.

Δηλαδή να μαγευτείς.

                                                                                                            

Να τρώει σε ο γουρζουλάς.

Να σε φάει η πανούκλα.

                                                                                                           

Ο Γουρζουλάς να  ’ματοκυλί’ει  σε.

Η πανούκλα να σε αιματοκυλίσει

                                                                                                                 

Στραβόν να δουκαλεύω σε

Να στραβωθείς και να σε οδηγώ όπως το ζώο με το καπίστρι.

                                                                                                        

Το ψωμίν μαμάκαν να κουϊ’εις

Το ψωμί ψωμάκι να το πεις.

Δηλαδή να σου λείψει, να πεινάσεις.

Μαμάκα = το ψωμί στην παιδική γλώσσα

                                                                                                       

Τα εννέα σ’.

Τα εννέα σου.

 Αντιλαβή  σε φράση που αρχίζει από το ναι.

Τα εννέα = Μνημόσυνο νεκρού την ενάτη μέρα από το θάνατο.

                                                                                                      

Τον αξύπνετον να κοιμηθείς.

Τον θάνατο να κοιμηθείς.

                                                                                                     

Το ταφί σ’ ν’ αχταλεύω.

 Τον τάφο σου να σκάψω.

Δηλαδή να πεθάνεις.

                                                                                                      

ΓΛΩΣΣΟΔΕΤΕΣ

  

Το μουρχούτ’ μουρχουτωμένον, μαλεζοχαβιτσωμένον.

(Λέξεις χωρίς κανένα νόημα)

                                                                                                     

 

ΑΠΕΙΛΕΣ 

Θα ξάνω τα μαλλία σ’.

Θα λαναρίσω τα μαλιά σου

                                                                                                     

Θα τσακώνω τα γναφία σ’.

Θα σου σπάσω τα σαγόνια.

                                                                                                    

Θα γομώνω τ’ απέσ’ ις πουλία.

Θα γεμίσω την κοιλιά σου πουλιά.

Δηλαδή θα σου δώσω γροθιές.

                                                                                                  

Θα γαμώ τη γενέα σ’

Θα γαμήσω τη γενιά σου (το σόϊ σου)

                                                                                                 

Θα τσουγναεύω σε.

Θα σε καταπατήσω (θα σε ποδοπατήσω)

                                                                                               

ΒΡΙΣΙΕΣ

Γαμώ το αίμα σ’

γαμώ το αίμα σου

——————————————————————

Γαμώ το ταπιέτ’ ισ’

Γαμώ τον χαρακτήρα σου

——————————————————————

Γαμώ τη γεννεά σ’

Γαμώ τη γενιά σου (το σόϊ σου)

——————————————————————–

Γαμώ τ’ αποθαμένα σ’

Γαμώ τους νεκρούς συγγενείς σου